We zitten in de kring, de dansles begint. `Zijn je tenen al wakker?´ zeg ik. ´Wiebel ze maar heen en weer.´ ´Ik heb geen tenen´, antwoordt een peuter. Zij heeft sokken aan en kan haar tenen niet zien.´Doe je sokken maar uit, dan kun je je tenen zien.´

Dansen op blote voeten, ik hou ervan! In de winter begin ik mijn les soms op sokken, maar zodra ik opgewarmd ben gaan deze alweer uit. En dat zie ik ook bij de kinderen. Vooral jonge kinderen; peuters en kleuters, doen vaak intuïtief hun sokken uit. Bewegen op blote voeten is goed voor hun ontwikkeling en zij voelen dit blijkbaar goed aan.

Met hun voeten verkennen kinderen de wereld

Via de handen en de voeten komt informatie binnen in het brein; sensorische verwerking. In de eerste 12 maanden van het leven nemen kinderen de wereld vooral waar door aanraking. Voor pasgeborenen komt de meeste informatie van de zenuwuiteinden van de voeten en niet van de handen. Met hun voeten verkennen kinderen de wereld.

Onze voeten zijn namelijk onze basis. Voeten zijn nodig om te gronden, te aarden. Als je goed geaard bent dan voel je je lijf, je voelt dat je benen en voeten hebt. Die voeten staan stevig op de grond. Dus als je geaard bent hou je je beter staande (letterlijk en figuurlijk).

Een jonge peuter heeft nog weinig bewust besef van zijn fysieke lichaam. Vanaf 2 jaar groeit stap voor stap de bewustwording van de ´eigen ik´, met een eigen naam, lichaam en emoties. En tot ongeveer 7 jaar slaan kinderen alles op wat via de zintuigen binnen  komt. Wanneer een kind op blote voeten beweegt, kan het dus veel ´voelinformatie´ ontvangen en opslaan in het lijf.

Bewustwording van de omgeving

Blote voeten versterken de ruimtelijke oriëntatie en maken een kind bewuster van zijn omgeving, het kind leert beter te voelen. Waar ben ik in de ruimte? Hoe voelt de ondergrond?

Via de blote voeten krijgt het kind betrouwbare informatie. Zo ontvangt het kind informatie over de wereld om hem heen en kan hij voelen en beoordelen of dit een veilige plek is. Kinderen zouden blootvoets beter in staat zijn hun omgeving te verkennen en hun beeld op de wereld te vormen.[1]

Tracy Byrne, een Britse podoloog (medisch opgeleid voetspecialist), gelooft dat het dragen van schoenen op te jonge leeftijd het lopen en de breinontwikkeling van een kind kan belemmeren. “Peuters die leren lopen moeten de grond onder hun voeten voelen. Zo leren ze de spieren vanaf hun benen tot aan hun tenen te coördineren waardoor ze goed leren staan en lopen.”

Byrne vindt om die reden dat kinderen voor hun ontwikkeling zoveel mogelijk op blote voeten moeten lopen. “Peuters die op blote voeten lopen, houden hun hoofd meer rechtop”, zegt ze. “De feedback die ze van de grond krijgen door goed te voelen, betekent dat ze minder vaak naar beneden hoeven te kijken en niet gauw vallen. Daardoor is hun balans beter.’ [2]

Blootvoets lopen ontwikkelt de spieren van de voet en het verbetert onze proprioceptie (ons bewustzijn van waar we staan in relatie tot de ruimte rondom ons) en draagt zo bij aan een goede houding.

Desmond Morris zegt in zijn boek ‘Baby’ het volgende over lopen op blote voeten:

‘Hoe meer de peuter op blote voeten mag lopen, hoe beter het is voor de natuurlijke groei en ontwikkeling van de voeten in de belangrijke eerste maanden. De peuter die vooral blootvoets gaat, ontwikkelt sterkere en beter samenwerkende spieren in het voortbewegingsapparaat dan het kind wiens voetjes in schoenen worden gedwongen. Schoenen hebben wel hun nut, maar niet binnenshuis[3].’

Kortom: creëer een zacht en warm oppervlak waarop kinderen in alle veiligheid en vreugde kunnen lopen, kruipen en bewegen!

Loopt je kind veel op de tenen? Dan kun je verschillende, speelse oefeningen doen om je kind meer te laten aarden en bewegen op blote voeten. Hierbij een aantal tips:

• Veel op blote voeten lopen. Binnenshuis en (wanneer het weer dit toelaat) ook buiten, in het gras en in het zand.
  • Verschillende ondergronden zorgen voor veel voelinformatie via de voetzolen. Ook worden de voet- en beenspieren van je kind sterker door veel op blote voeten te bewegen. En dan versterkt weer hun balans.
• Stimuleer je kind om bij het lopen eerst de hiel neer te zetten en dan af te rollen naar de bal van de voet en de tenen.
  • Een spelletje kan hierbij helpen. Bijvoorbeeld: je loopt in het bos en ziet een prachtig dier, een hert. Je wilt het hert niet laten schrikken en loopt er naar toe zonder geluid te maken. Eerst de hiel en dan de rest van de voet. Bedenk een verhaaltje dat je kind aanspreekt!
• Duw- en trek spelletjes zorgen voor meer balans. Je kind leert zich spelenderwijs staande te houden.
  • Bijvoorbeeld met een handpop of een knuffel kun je een spel doen waarbij je het dier van elkaar af wilt pakken.
• Met een bal over de voeten rollen. Dit kan een balletje zijn met structuur

[1] Curioctopus. (van den Haak, 2019), Curioctopus.

[2] (Ouders van Nature, 2018)

[3] Morris, D. (2008). Baby, p. 87. Kosmos Uitgevers B.V.